26 Nisan 2024
Kararlılık ve Değişim
Alışkanlıklar, başlangıçta neredeyse hissedilmeyecek kadar hafif olan küçük zincirler gibidir; ancak zamanla, kırılması çok zor hale gelecek kadar güçlü olurlar.
Alışkanlıklarımızı oluşturmak ya da onları değiştirmek için çoğu zaman irademizin gücüne güveniriz. Ancak irademizi oluşturmak ve onu alışkanlıklarımıza uygulamak kum üzerine ev inşa etmeye benzer. Evimiz başlangıçta güçlü ve sağlam görünebilir, ancak ani bir baskı ya da bazen yalnızca bir avuç suyla bile parçalanması mümkündür. Bu nedenle, alışkanlık oluştururken yalnızca iradeye güvenmek yerine, bizi uzun vadeli değişime yönlendiren sürdürülebilir alışkanlıklara odaklanmak çok daha yararlıdır. Çünkü en basit tabirle, zihinlerimiz “tek ve birleşik” varlıklar değildir. Bir uçağın pilotuna benzer şekilde karar verici bir “yürütme kontrol” sistemine sahibiz ancak bu sistem günlük görevlerimizde her zaman istediğimiz performansı gösteremez. Sürekli nefes almayı ya da göz kırpmayı kendimize komuta edemeyiz. Bu nedenle “alışılmış zihin” dediğimiz sistem, sürekli tekrarlanan bu eylemleri devralır ve uygulama yoluyla etkili rutinlere dönüştürür. Tıpkı rota belirlendikten sonra uçağın sorunsuzca uçmasını sağlayan otopilot gibi bizi idare eder.
Alışkanlıklar, ipuçlarına ve bağlamlara dayalı otomatik tepkileri tetikleyen, derinlemesine yerleşmiş kalıplardır. Stresli anlarımızda sigaraya uzandığımız gibi, hiç düşünmeden dişlerimizi fırçalarız. Alışkanlıklar minimum çaba gerektirir ve bilinçli zihnimizi diğer görevler için serbest bırakır. Bu verimlilik, karmaşık dünyamızda sınırlı bilişsel kaynaklarla gezinmek için çok önemlidir.
Egzersiz veya meditasyon gibi iyi alışkanlıklar oluşturan mekanizmalar aynı zamanda sigara içmek veya erteleme gibi kötü alışkanlıkları da oluşturur. Aradaki fark, bu alışkanlıkların genel hedeflerimiz ve refahımızla nasıl uyumlu olduğudur. İyi alışkanlıklar uzun vadeli arzularımızı desteklerken, kötü alışkanlıklar ise onları engeller. Bu ortak kökeni anlamak, alışkanlıklarımızı bilinçli olarak etkileme ve onları olumlu sonuçlara yönlendirme konusunda bize güç verir.
Arzu ettiğimiz sonuçları açıkça tanımlayarak bilinçaltımızın “otomatik pilotuna” yön vermiş oluruz. Ödülleri arzu edilen davranışlarla ilişkilendirerek ve istenmeyen davranışların ipuçlarını kaldırarak “temas noktaları” yaratabiliriz. Kalıcı değişim, yalnızca başlangıçtaki motivasyonun patlamasını değil, zaman içinde tutarlı eylem gerektirir. Bu, tek bir kaldırma hareketi değil, düzenli egzersiz yoluyla güçlü bir kas oluşturmaya benzer. Alışkanlıklar bu çabayı sürdürmemize yardımcı olan araçlardır. Zamanla büyük sonuçlara yol açan küçük, günlük eylemleri otomatikleştirirler. Bu nedenle, alışkanlıklarınızı değiştirmek için iradeye güvenmek yerine hedeflerinizle uyumlu sürdürülebilir rutinler oluşturmaya odaklanmak, zaman içinde daha sağlıklı sonuçlar doğurur.
Herkese güzel bir gün dilerim.
